Love me, love my dog.

“น้องหมาสุดแสนน่ารัก ขนฟูนิ่มนักน่าจับจริง ๆ...” เสียงร้องน่ารักของเด็ก ๆ ดังเจื้อยแจ้วแว่วมาจากห้องนิทรรศการในงานแสดง Project Approach ดึงดูดใจให้รีบเข้าไปชม เมื่อเข้ามาในห้องนิทรรศการเรื่อง “หมา” ของเด็ก ๆ ชั้นอนุบาลปีที่ 3/2 พี่ใหญ่ของโรงเรียนอนุบาลกุ๊กไก่ ซึ่งผ่านการเรียนรู้แบบ Project Approach มาแล้วกว่า 3 ปี ได้พบกับคาเฟ่หมา บ้านหมา และรายล้อมไปด้วยผลงานของเด็ก ๆ ทั้งตัวหนังสือ ภาพวาด และสิ่งต่าง ๆ ที่สร้างและจัดวางได้อย่างสวยงามและน่าสนใจ เด็ก ๆ กำลังเล่าถึงผลงานให้ผู้ปกครองฟังอย่างตั้งใจและตอบคำถามของผู้ปกครองได้อย่างฉะฉาน สะท้อนให้เห็นพัฒนาการที่เกิดกับเด็ก ๆ ได้อย่างชัดเจน ซึ่งเกิดจากการส่งเสริมและพัฒนาศักยภาพของเด็กอย่างเป็นองค์รวม ให้เด็กเรียนรู้ด้วยวิธีที่หลากหลายด้วยตนเอง เพื่อให้เด็กมีทักษะที่จะเรียนรู้ไปได้ตลอดชีวิต ด้วยการเรียนรู้แบบ Project Approach ที่เด็กได้เรียนรู้อย่างลุ่มลึกในสิ่งที่สนใจ โดยให้เวลามากถึง 7 สัปดาห์ เพื่อให้เด็กได้ค้นหาคำตอบในสิ่งที่สงสัยด้วยตนเอง จัดให้โดยครูเป็นผู้สนับสนุนช่วยให้คำแนะนำและอำนวยความสะดวก และจัดหาสื่อเทคโนโลยีที่ทันสมัยให้เด็กได้ใช้ในการสืบค้นข้อมูล ซึ่งเด็ก ๆ ชั้นอนุบาล 3/2 เคยมีประสบการณ์จากการเรียนรู้ในปีที่ผ่านมา สามารถนำมาใช้ในการแสวงหาคำตอบในประเด็นที่สงสัยได้เป็นอย่างดี

ในระยะเริ่มต้นของกิจกรรม ใช้เวลา 1 สัปดาห์ ในการหาหัวข้อเรื่องที่เด็ก ๆ สนใจ เด็กแต่ละคนคิดและนำเสนอสิ่งที่สนใจอย่างมีเหตุผล แต่เมื่อได้พูดคุยกันและแต่ละคนลงคะแนนเลือกหัวข้อเรื่องตามแนวทางประชาธิปไตย เรื่องหมาเป็นเรื่องที่ได้คะแนนมากที่สุด รองลงมา คือ รถยนต์ รถไฟฟ้า กระต่าย ยุง และผลไม้ไทย ตามลำดับ เด็ก ๆ จึงสรุปร่วมกันว่าปีนี้จะเรียนรู้เรื่อง “หมา (สุนัข)” โดยเริ่มจากเด็ก ๆ ได้ถ่ายทอดประสบการณ์เดิมของตนเองผ่านการเล่า วาดภาพ งานปั้น และงานประดิษฐ์ ซึ่งผลงานแต่ละชิ้นมีข้อความเขียนประกอบ และจากการระดมความคิดของเด็ก ๆ เพื่อหาประเด็นที่สงสัยอยากรู้เกี่ยวกับหมา ช่วยกันสรุปได้ 7 ประเด็น ได้แก่ หมาคืออะไร มาจากไหน ลักษณะ สายพันธุ์ ธรรมชาติ ประโยชน์-โทษ การดูแล และช่วยกันนำเสนอวิธีค้นหาข้อมูลกันอย่างหลากหลาย เช่น ไปที่คาเฟ่หมา เชิญวิทยากรเข้ามาให้ความรู้ ไปทัศนศึกษาที่ฟาร์มหมา เป็นต้น

การเรียนรู้เข้าสู่ระยะที่ 2 เป็นการรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องที่เรียนรู้ ซึ่งใช้เวลา 5 สัปดาห์ โดยเด็ก ๆ แบ่งกลุ่มและช่วยกันสืบค้นข้อมูลว่า “หมาคืออะไร” โดยเริ่มจากการสำรวจแบบจำลองหมา ภาพหมา ตุ๊กตาหมา พิมพ์คำค้นหาในอินเทอร์เน็ต ยูทูบ เปิดพจนานุกรม และนำข้อมูลจากแหล่งต่าง ๆ มาจัดทำแผ่นป้ายนำเสนอและออกมาเล่าให้เพื่อน ๆ ได้ฟัง สรุปร่วมกันได้ว่า “หมาเป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม หลายชนิดหลายสกุลในวงศ์ Canidae ลำตัวมีขนปกคลุม มีเขี้ยว 2 คู่ ตีนหน้ามี 5 นิ้ว ตีนหลังมี 4 นิ้ว ซ่อนเล็บไม่ได้” และยังได้สืบค้นประเด็นถัดมา คือ “หมามาจากไหน” จนได้คำตอบว่า หมามีต้นกำเนิดมาจากหมาป่า มนุษย์แถบขั้วโลกเหนือนำมันมาเลี้ยงเมื่อประมาณ 12,000 ปีที่แล้ว” ในสัปดาห์ต่อ มาเด็ก ๆ ช่วยกันค้นหาคำตอบเรื่อง “ลักษณะของหมา” ทั้งจากหนังสือ แบบจำลองอวัยวะภายในของหมา ตุ๊กตาหมา อินเทอร์เน็ต คลิปวีดิโอ สัมผัสและเล่นกับหมาตัวเป็น ๆ จนสามารถบอกลักษณะของหมาได้ เช่น หมาเป็นสัตว์ 4 ขา มีหูเอาไว้ฟังเสียง มีสีที่ต่างกัน แต่ละตัวมีขนและสีไม่เหมือนกัน เป็นต้น และยังได้คำตอบจากสิ่งที่สงสัยเพิ่มเติม เช่น หมาชอบกัดหางเพราะมีความผิดปกติที่หาง หมาชอบเลียมือเพื่อเรียกร้องความสนใจ หมาชอบหอนเพราะอยากให้เจ้าของพาออกไปนอกบ้าน เป็นต้น

ในเรื่องที่สงสัย เกี่ยวกับ “สายพันธุ์” เด็กแต่ละคนแบ่งปันประสบการณ์ให้เพื่อน ๆ ได้ฟัง และแบ่งกลุ่มช่วยกันสืบค้นข้อมูลของแต่ละสายพันธุ์ และนำข้อมูลที่ได้มาถ่ายทอดเป็นวาดภาพและบอกเล่าถึงลักษณะเฉพาะของแต่ละสายพันธุ์ได้ อีกทั้งยังช่วยกันทำ Venn Diagram เปรียบเทียบความเหมือนและแตกต่างระหว่างหมากับแมว และหมาพันธุ์พื้นเมืองของไทยกับของญี่ปุ่น ซึ่งสามารถเปรียบเทียบได้อย่างชัดเจน เด็ก ๆ ยังคงสนุกกับการสืบค้นหาคำตอบในสิ่งที่สงสัย เรื่องต่อไป คือ “ธรรมชาติของ หมา” โดยเด็ก ๆ ได้ช่วยกันสืบค้นและสรุปคำตอบร่วมกันได้ เช่น หมากินขนมปังไม่ได้เพราะมียีสต์กับนมวัวเป็นส่วนผสม กินแล้วทำให้หมาท้องเสียไม่สบายตัว หมากินกล้วยได้เพราะมีวิตามิน หมาออกลูกเป็นตัว ตั้งท้องประมาณ 63 วัน หมาพันธุ์เล็กออกลูกประมาณ 3-4 ตัว ส่วนพันธุ์ใหญ่ออกลูกได้ประมาณ 10-14 ตัว และสามารถเปรียบเทียบการออกลูกกับสัตว์ชนิดอื่น ๆ ได้ สามารถบอกที่อยู่ของหมาได้ เช่น หมาอยู่ในบ้าน หมาอยู่หน้าเซเว่น คำตอบนี้ท่านผู้อ่านคงแอบยิ้มและชอบใจในความช่างสังเกตของเด็ก ๆ ในส่วนของคำถามที่เด็ก ๆ ตั้งไว้

อีกประเด็นหนึ่ง คือ “ประโยชน์และโทษของหมา” เด็ก ๆ แบ่งกลุ่มช่วยกันหาประโยชน์ของหมาได้ เช่น ฝึกให้ทำตามคำสั่งเราได้ ฝึกนำทาง เตือนเรื่องระดับน้ำตาลได้เนื่องจากจมูกของหมารับกลิ่นได้ดีกว่าคน หมาเฝ้าบ้านได้ หมาตำรวจเคไนท์ สามารถค้นหาระเบิด ยาเสพติด ค้นหาคนหาย หาคนร้ายได้ เป็นต้น ส่วนโทษของหมา เช่น บางตัวกินเยอะ หวงของเวลาคนอื่นมาใกล้สิ่งของจะกัด หมาบางตัวเป็นโรค เช่น โรคพิษสุนัขบ้า” ซึ่งเด็ก ๆ ได้สืบค้นต่อเกี่ยวกับโรคพิษสุนัขบ้า จนได้คำตอบว่าเกิดจากเชื้อไวรัสเรบีส์ ซึ่งอยู่ในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทุกชนิด เกิดจากโดนสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมข่วน เลีย หรือกัด มีอาการน้ำลายไหล เวียนหัว คลื่นไส้ เป็นไข้ เหงื่อออก กลัวฝน กลัวน้ำ ถ้าปล่อยไว้นานจะตายหรือเป็นอัมพฤกษ์อัมพาตได้ ต้องฉีดวัคซีน ป้องกันได้โดยการพาสัตว์เลี้ยงไปฉีดวัคซีนป้องกันเชื้อโรคทุกปี และไม่แหย่หรือตีสัตว์

จากแนวทางการจัดกิจกรรม Project Approach ที่สนับสนุนให้เด็กได้เรียนรู้จากแหล่งเรียนรู้และวิทยากรผู้เชี่ยวชาญเกี่ยวกับสิ่งที่เรียนรู้ เพื่อให้ได้รับความรู้และเกิดประสบการณ์ตรง จึงเชิญวิทยากรสัตวแพทย์ นายแพทย์จตุรวิทย์ ภูผา ผู้อำนวยการโรงพยาบาลจตุรวิทย์ สุขุมวิท 26 มาให้ความรู้และตอบคำถามที่เด็ก ๆ สงสัยเกี่ยวกับหมา และได้จัดกิจกรรมทัศนศึกษาให้เด็ก ๆ ไปเรียนรู้ที่ Dog In Town ได้สำรวจ สังเกตหมาพันธุ์ต่าง ๆ ลักษณะรูปร่าง พฤติกรรมของหมา วิธีการดูแลหมาเบื้องต้น ซึ่งทำให้เด็ก ๆ ได้คำตอบในประเด็นสุดท้ายเรื่อง “การดูแลหมา” พร้อมทั้งได้ฝึกปฏิบัติจริงตามคำแนะนำของวิทยากร เช่น การแปรงขน การให้อาหาร โดยเฉพาะการเก็บสิ่งปฏิกูลของหมาให้ถูกสุขลักษณะ ซึ่งเด็ก ๆ ไม่รังเกียจและอาสาทำอย่างเต็มใจ ทำให้สำนวนที่ว่า “Love me, love my dog” แว้บขึ้นมาในหัวทันทีขณะที่ฟังเด็ก ๆ เล่าและสาธิตการเก็บให้ชม

ในสัปดาห์ที่ 7 ของกิจกรรม เป็นการเรียนรู้ระยะที่ 3 ซึ่งเป็นระยะสรุป เด็กทุกคนได้สรุปความรู้และประสบการณ์ร่วมกัน สามารถถ่ายทอดออกมาได้อย่างครบถ้วนทุกประเด็นผ่านการเล่า การวาดภาพ การปั้น การประดิษฐ์จากเศษวัสดุ และช่วยกันเสนอความคิด ออกแบบ และตกแต่งนิทรรศการ โดยจัดห้องเรียนเป็นคาเฟ่หมา จำลองบ้านหมา สนามหญ้า ที่ทิ้งสิ่งปฏิกูลของหมา จัดมุมแสดงผลงาน และถ่ายคลิปเพลง “หมา” ที่เด็ก ๆ ช่วยกันแต่งเพลง ร้องเพลง และเต้นกันอย่างสนุกสนาน เตรียมพร้อมต้อนรับผู้ปกครองและผู้สนใจเข้าเยี่ยมชมผลงานที่เด็ก ๆ ภาคภูมิใจ